Nakşbendî-Hâlidîliğin Bir Kolu Olarak Haznevilik

Seyr u sülûkünü tamamladıktan sonra Fransız işgali altındaki memleketi Suriye’ye dönen Ahmed el-Haznevî (v. 1950), bölgede dinî hayatı yeniden ihya ederek halkın ilmî, kültürel ve sosyal hayatlarına katkıda bulunduğundan o muhitte tarikat kurucusu olarak telakki edilmiştir. Hatta Nakşbendiyye tarikatı bölgede kendisine nispetle “Hazneviyye” diye anılır olmuştur. Ahmed el-Haznevî, farklı çevrelerden ciddi muhalefetle karşılaşmasına rağmen, bu muhalefet tarikatın geniş bir alanda yayılmasına mâni olamamıştır.

Nakşbendîliğin, Hazneviyye kolunun teşekkülüne kadarki tarihî süreciyle girizgâh yapan bu çalışmanın birinci bölümünde tarikatın kurucusu Ahmed el-Haznevî başta olmak üzere bu silsileden gelen Hazneviyye şeyhlerinin hayatları, eserleri, halifeleri, müridleri, fikirleri ve tasavvufî görüşleri incelenmiştir. Bu kısımda Hazneviyye medresesinde yetişen sûfîlerin toplum üzerindeki etkilerine de temas edilmiştir. İkinci bölümde ise Hazneviyye’de tasavvufî eğitim, âdâb ve erkân ele alınmış, Haznevîlik genel olarak değerlendirilmeye çalışılmıştır.